DİONYSOS
Dionysos, Zeus' un baldırından doğmuştur. Bu nedenle Dionysos' a iki kez doğan anlamında DİTHYRAMBOS adı da verilmektedir. Hera, Dionysos büyüdüğünde de onu rahat bırakmamıştır. Dionysos'u delirterek dünyayı gezmesine neden olmuştur.
Dionysos ilk olarak Mısır' a gitmiştir. Titanlarla mücadele ederek Kral Ammon'u yeniden tahta çıkarır. Suriyeye gelerek asmaya karşı çıkan Damascus' un diri diri derisini yüzdürmüştür. Euphrates' i asma kütükleri ile geçmiştir. Tigris nehrini babasının gönderdiği kaplan yardımı ile geçmiştir. Hindistan' a gittiğinde Hintlilere meyve tarımını öğreterek uygarlaştırmıştır. Phrgyia da Kybele onu arındırmıştır. Thrakia dan Boeotia' ya geçmiş orada annesinin memleketi Thebai' yi ziyaret eder.
Burada kadınları Cithaeron ve Parnassus dağındaki şenlikler için davet etmiştir. Semele' nin kız kardeşi Dionysos' un yaşam biçimini onaylamaması nedeni ile bu şölene katılanları tutuklatmıştır. Kadınları dağdan indirmek için ve bu çılgınlığa son vermek için dağlara çıkmıştır. Ancak Agaue çıldırarak kendi oğlunu hayvan biçiminde görerek parçalara ayırmıştır.
Dionysos son gezisini Naxos' a yapmıştır. Bu gezi de Dionysos bilmeden Tyrrhen Denizi korsanlarına ait bir gemiyi kiralamıştır. Korsanlar gemilerini kiralayanın bir Tanrı olduğunun farkında olmadan onu gitmek istediği yere götürmeden köle olarak satmak istemişlerdir. Bu niyetle de gemiyi Asya' ya yönlendirmişlerdir. Tanrı bunu fark edince geminin ana direğine bol salkımlı bir asma kütüğü sardırmıştır. Asma kısa sürede hızla büyüyerek bütün gemiyi kaplamıştır. Kendini bir aslana dönüştürmüş, kürekleri de bir yılana dönüştürmüştür. Korsanlar delirerek denize atlamışlardır ve birer yunusa dönüşmüşlerdir.
Dionysos Ariadne' yi görmüş ve ona aşık olmuş, onunla Naxos ta evlenmiştir.
Hephaistos Dionysos'a bir Diadem vermiştir. Dionysos ve Ariadne 6 çocuk sahibidir.
ATRİBÜLERİ
Kantharos
Asma ve asma yapraklarından bir diadem (taç)
Thyrsos: Ucunda çam kozalağı takılı asma dalları veya yaprakları ile sarılmış değnek
BETİMLEMELER
Dionysos erken örneklerinde Khiton ve Himation giymiş şekilde betimlenmektedir. Sakallı, ağır başlı bir görüntü ile betimlenir.
MÖ. 5.yy' ın sonlarında vücudunun üst kısmı çıplak, sakalsız ve feminen bir şekilde betimlenir.
Dionysos çevresinde thiasos denilen bir alayla gezmektedir. Bu alayda menandlar, nympheler, satyroslar ve silenoslardan oluşmaktadır. İthyphallic katır binek hayvanlarıdır. Menandlar, Dionysos alayının kadın müritleridir. Dionysos tarafından delirtilmişlerdir. Menandlar nebris giymektedir. Yılanları kemer niyetine kullanılar. Başlarında asmadan oluşan bir çelenk taşırlar. Ellerinde thyrsos taşımaktadırlar. Dağlarda, ormanlarda kendilerinden geçmiş bir şekilde dolaşırken ve dans ederken betimlenirler. Nympheler, Dionysos' un diğer kadın müritleridir aynı zamanda perilerdir. Dionysos' un alayında ve dininde gönüllü olarak yer alır. Nympheler menandlar gibi betimlenmez. Çıplak ya da giysili betimlenir. Satyrler ile birlikte görülürler. Satyrler in üst kısmı insan, alt kısmı teke, at tırnağı biçiminde ayakları ve at kuyruğuna benzer kuyrukları olan yaratıklardır. Dağlarda, ormanlarda satyr ve nympheleri kovalar şekilde betimlenir. Satyrler yaşlılık dönemlerinde Silenos adını alır.
EPİTETLERİ
Naksos: Dionysos Meilikhios
Teos ve Pergamon: Dionysos Kategemon
Tanrının kithonik kimliği ile ilgili bir epitetdir. İki kez dünyaya gelmesi ile ilgilidir.
KATAGOGİA BAYRAMI
Dionysos' un kithonik kimliği ile ilgili bir bayramdır. Ephesosta bulunan bir yazıtta Dionysos' un yer altından dönüşünün kutlandığı bayramlarda bedava zeytin ve yağ dağıtılmaktaydı.
ELİS THYİA BAYRAMI
Kadınlar Dionysos' un bir boğa şeklinde görünmesi için dua eder eve şarkı söylerlerdi.
AGRİONİA YADA AGRANİA BAYRAMI
Bu bayramda kadınlar Dionysos' u yorgunluktan düşünceye kadar Dionysos'u aramaktaydılar. Bulmaktan ümidi kesince kadınlar geri dönerek bir daire içerisine oturup birbirlerine bilmece sormakta idiler. Ayrıca her yıl Oleia adı verilen bir ailenin soyundan gelen kadınalr kırbaçla rahip tarafından kovalanmaktaydı. Eğer rahip en arkada kalan kadını yakalayabilirse öldürebilirdi.
TAPINAKLARI
Teos Dionysos Tapınağı
Pergamon Dionysos Tapınağı
Knidos Dionysos Tapınağı
Naksos Dionysos Tapınağı
Atina Dionysos Tapınağı
SEVİNÇ GİZEM MEMİŞ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder